Zgryz krzyżowy to wada ortodontyczna, która stanowi nie tylko defekt estetyczny, ale może także w znacznym stopniu zaburzać prawidłowe czynności jamy ustnej. Czym dokładnie jest zgryz krzyżowy i dlaczego wymaga podjęcia odpowiedniego leczenia?

Czym jest zgryz krzyżowy?

Kryteriów oceny prawidłowości zgryzu jest kilka, a wśród nich wymienia się sposób nachodzenia na siebie zębów. W przypadku, gdy nie mamy do czynienia z wadami zgryzu, zęby górne powinny nachodzić na dolne. Tymczasem w kontekście zgryzu krzyżowego zachodzi odwrotna sytuacja, bowiem to zęby dolne zachodzą na zęby górne. Zgryz krzyżowy całkowity pojawia się, jeśli nachodzenie zębów dolnych na górne występuje w całym łuku, jeżeli zaś tylko na pewnym odcinku, to mamy do czynienia ze zgryzem krzyżowym bocznym lub przednim. Diagnostyki wad zgryzu, w tym także zgryzu krzyżowego, dokonuje lekarz ortodonta. Zazwyczaj posiłkuje się on zdjęciami RTG, na podstawie których jest w stanie stwierdzić, czy u pacjenta występuje zgryz krzyżowy. Niemniej jednak objawy tejże wady zauważalne są nawet gołym okiem. Wśród nich należy wymienić, chociażby:

• zaburzony ruch żuchwy,
• asymetrię warg,
• zapadnięcie górnej wargi,
• niesymetryczna linia pośrodkowa zębów (przerwa między jedynkami dolnymi jest w innej linii, niż przerwa między jedynkami górnymi).

Sprawdź: Ortodonta Warszawa w klinice Supradent

Przyczyny powstawania zgryzu krzyżowego

Zgryz krzyżowy może mieć przyczynę pierwotną bądź wtórną. Do przyczyn pierwotnych zalicza się przede wszystkim wady genetyczne oraz nieprawidłowości, jakie miały miejsce w przebiegu ciąży. Tymczasem przyczyny wtórne powstawania zgryzu krzyżowego to:

• ssanie palca lub smoczka przez dziecko,
• zbyt długie karmienie butelką,
• zgrzytanie zębami,
• oddychanie przez usta,
• niewypełnianie ubytków w uzębieniu,
• nieprawidłowo założone wypełnienia stomatologiczne zębów.

Bardzo istotna w kontekście zapobiegania powstawaniu wad zgryzu jest profilaktyka, czyli codzienna higienizacja zębów. Nie należy dopuszczać do rozwoju próchnicy, która ma wpływ nie tylko na zdrowie zębów, ale również dziąseł. Co istotne, o zęby powinny dbać nawet małe dzieci, którym dopiero wyżynają się mleczaki. Tutaj ogromną rolę odgrywają rodzice, którzy nie tylko pilnują, aby zęby były regularnie czyszczone, ale również, aby dziecko wykonywało ruchy szczoteczką w prawidłowy sposób. Zbyt wczesna utrata mleczaków może bowiem prowadzić do powstawania licznych wad zgryzu, w tym zgryzu krzyżowego.

Sprawdź: Dentysta dziecięcy Warszawa

Jak leczyć zgryz krzyżowy?

Pacjenci powinni mieć świadomość, że zgryz krzyżowy nie jest wadą, która ustąpi samoistnie. Leczenie zgryzu krzyżowego to zadanie dla specjalisty, czyli dla lekarza ortodonty. To on diagnozuje problem, a następnie wdraża odpowiednie metody leczenia. Najczęściej ortodonta decyduje o leczeniu za pomocą aparatu ortodontycznego. Problem polega na tym, jaki aparat wybrać przy zgryzie krzyżowym, tak aby całkowicie pozbyć się wady? W przypadku dzieci oraz dorosłych z niewielkim przesunięciem zębów, można zastosować aparaty ruchome. Zakłada się je na noc, a w miarę możliwości także w ciągu dnia – im częściej, tym lepsze efekty można osiągnąć. Niestety, aparaty ruchome nie są dobrym rozwiązaniem dla każdego, dlatego ortodonta może zadecydować o leczeniu aparatem stałym. Zakłada się go na dłuższy okres czasu, zazwyczaj na dwa lata. Nosząc aparat stały, należy szczególnie dbać o higienę jamy ustnej. Leczenie może również polegać na mioterapii, czyli prawidłowym ćwiczeniu mięśni mimicznych i narządu żucia. Ta metoda jest jednak stosowana w niewielu przypadkach, zwykle gdy problem nie jest bardzo pogłębiony. Tymczasem w najtrudniejszych przypadkach możliwe jest zastosowanie leczenie skojarzonego, czyli ortodontycznego połączonego z chirurgicznym. O konkretnej metodzie zawsze decyduje lekarz w porozumieniu z pacjentem. Przed podjęciem konkretnych działań konieczne może być podjęcie leczenia stomatologicznego, które pozwoli uzupełnić ubytki w zębach.

Zobacz: Chirurgia stomatologiczna Warszawa

Dlaczego zgryz krzyżowy wymaga leczenia?

Zgryz krzyżowy może stanowić poważny problem natury estetycznej, jednak w niektórych przypadkach wada ta jest praktycznie niezauważalna gołym okiem. Nie oznacza to jednak, że nie należy podejmować właściwego leczenia. Wręcz przeciwnie, bowiem nieleczony zgryz krzyżowy może prowadzić do wielu powikłań, w tym między innymi do:

• zaawansowanej próchnicy,
• ukruszania zębów,
• zaburzeń żucia,
• wad wymowy,
• naruszenia błony śluzowej warg,
• chorób dziąseł.

Wada zgryzu, polegająca na nachodzeniu zębów dolnych na górne, może być leczona w każdym wieku. Najlepsze efekty można natomiast osiągnąć u dzieci, u których zgryz krzyżowy powinien zostać jak najszybciej rozpoznany. Ważne są więc regularne wizyty u lekarza stomatologa, który zauważy problem i skieruje małego pacjenta na dalszą diagnostykę. Pamiętajmy, że nieleczone wady zgryzu, w tym także zgryz krzyżowy, mogą się z wiekiem pogłębiać. Prowadzi to na przykład do zaburzeń mowy czy nieprawidłowości w przyjmowaniu i przełykaniu pokarmów. Im problem bardziej zaawansowany, tym dłuższe będzie leczenie, dlatego nie warto go bagatelizować.