Jak poradzić sobie z uszkodzonym lub złamanym zębem?

Uraz mechaniczny jest najczęstszą przyczyną ukruszenia lub nawet złamania zęba. Co zrobić w takim przypadku? Najlepiej zgłosić się jak najszybciej do stomatologa, który będzie w stanie zaproponować odpowiednie leczenie. Im szybciej trafimy do specjalisty, tym większe szanse na uratowanie i odzyskanie zęba.

Uszkodzenie zęba — pęknięcie, ukruszenie czy złamanie to sytuacja, w której struktura zęba w mniejszym lub większym stopniu ulega zniszczeniu. Może się to zdarzyć w wyniku poważnych urazów szczęki i całej głowy, ale też przy gryzieniu wyjątkowo twardych pokarmów. Czasami pacjenci sami narażają się na złamanie czy ukruszenie zęba, np. przy rozgryzaniu twardych łupin orzechów, zamiast wykorzystywaniu do tego celu odpowiednich narzędzi.

Do złamania może dojść w obrębie różnych warstw zęba. Jeśli dotyczy ono szkliwa i zębiny – ząb można naprawić – leczyć, przyklejać wyszczerbione części i odbudować z wykorzystaniem np. materiałów kompozytowych. Z gorszą sytuacją dentyści mają do czynienia w momencie, gdy do złamania dochodzi w obrębie samej miazgi zęba.

Jak uratować ząb który się złamał?

Jeśli ząb ulegnie złamaniu, ważne jest podjęcie odpowiednich działań, aby zwiększyć szanse na jego uratowanie. Oto kilka kroków, które warto podjąć w takiej sytuacji:

1. Nie wpadaj w panikę: Zachowaj spokój, aby skutecznie zareagować i podjąć właściwe kroki.
2. Zbierz fragmenty zęba: Jeśli to możliwe, zbierz wszystkie fragmenty złamanego zęba. Przechowuj je w mokrym środowisku, na przykład w mleku, solance fizjologicznej lub nawet w ślinie.
3. Zastosuj zimno: Jeżeli odczuwasz ból lub opuchliznę, przyłóż zewnętrznie zimny okład (np. woreczek z lodem owinięty w tkaninę) do miejsca urazu. Pomoże to zredukować ból i obrzęk.
4. Unikaj jedzenia twardych pokarmów: Aby nie pogorszyć sytuacji, unikaj jedzenia twardych, chrupiących pokarmów oraz staraj się nie żuć na stronie uszkodzonego zęba.
5. Niezwłoczna wizyta u dentysty: Umów się na wizytę u dentysty jak najszybciej po urazie. Im wcześniej zgłosisz się do specjalisty, tym większa szansa, że ząb uda się uratować. Niektóre złamania wymagają pilnej interwencji, aby zapobiec dalszym komplikacjom.
6. Stosuj środki przeciwbólowe z umiarem: Jeżeli odczuwasz silny ból, możesz przyjąć lek przeciwbólowy dostępny bez recepty, jednak zawsze postępuj zgodnie z zaleceniami na opakowaniu i unikaj leków, które mogą powodować rozrzedzenie krwi, jeśli Twoja wizyta u dentysty jest zaplanowana w najbliższym czasie.
7. Dbałość o higienę: Kontynuuj codzienną higienę jamy ustnej, ale bądź delikatny w obszarze uszkodzonego zęba, aby nie pogorszyć sytuacji.

Pamiętaj, że każdy przypadek złamania zęba jest inny i wymaga indywidualnej oceny przez specjalistę. Wizyta u dentysty pozwoli na dokładne zbadanie uszkodzenia i podjęcie odpowiednich działań w celu przywrócenia zdrowia i funkcji zęba.

Przyczyny uszkodzeń mechanicznych zębów

Zęby człowieka pokryte są szkliwem, czyli bardzo twardą tkanką – najsilniejszą w całym ludzkim ciele. Niestety nawet i ona może ulec uszkodzeniom. Przyczyną złamania czy pęknięcia zęba mogą być:

• upadek na szczękę podczas uprawiania różnych dyscyplin sportowych, w tym przede wszystkim sportów kontaktowych,
• uraz spowodowany poważnym wypadkiem samochodowym,
• uderzenie w szczękę,
• spożywanie niektórych pokarmów, w tym landrynek czy orzechów.

Czy żywność może spowodować ułamanie lub uszkodzenie zębów?

Warto podkreślić przy tym, że niektóra żywność ma negatywny wpływ na szkliwo zębów. Może ulec ono złamaniu lub pęknięciu, jeśli spożywamy dużo cytrusów, suszonych owoców, chipsów, a także, gdy pijemy regularnie kawę, napoje gazowane, napoje energetyczne oraz izotoniczne lub alkohol. Tego typu produkty są szkodliwe w dużych ilościach dla naszych zębów, ponieważ sprzyjają rozwojowi próchnicy, a ona osłabia ząb. Zęby objęte próchnicą są w znacznie większym stopniu narażone na ryzyko złamania, nawet podczas gryzienia i nadgryzania twardych produktów.

Czy choroba okluzyjna może uszkodzić lub złamać zęby?

Źródłem uszkodzeń zębów może być choroba okluzyjna, której podstawą jest zaburzenie kontaktu dolnych zębów z zębami górnymi. Jeśli łuki zębowe nie kontaktują ze sobą, to w wyniku zgrzytania będą się stopniowo kruszyć, ścierać, zużywać i łamać.

Złamany ząb – co robić?

Do złamania zęba może dojść w różnych jego miejscach. Pacjent może mieć złamany ząb przy dziąśle, pęknięty ząb pionowo, czy ukruszony ząb przy dziąśle. Bardzo często korona zęba łamana jest przy urazach mechanicznych. W takiej sytuacji należy natychmiast umówić się na pilną wizytę w gabinecie stomatologicznym. Lekarz oceni, jakie szkody zostały poczynione w uzębieniu pacjenta i zaproponuje odpowiednie postępowanie.

Zabieg bondingu na ułamane lub ukruszone zęby

W przypadku ukruszonych lub ułamanych zębów można je odbudować w trakcie zabiegu bondingu, przy użyciu kompozytu stomatologicznego. Sprawdzi się on jako wypełnienie tymczasowe, pomoże przy załataniu niewielkiego pęknięcia czy ukruszenia. Przy bondingu w pierwszej kolejności dentysta wytrawia ząb, nadlewa go żywicą kompozytową i formuje pożądany, naturalny kształt. Rozwiązanie sprawdza się w pilnych przypadkach, kiedy odbudowa musi być wykonana natychmiast.

Odbudowa ukruszonych zębów przy pomocy licówek

Trwale można ząb odbudować po urazie dzięki licówkom z kompozytu lub porcelany, mocowanym na przedniej powierzchni zęba. Można nimi skorygować przebarwione, stare, ułamane zęby, przywracając piękny uśmiech. Nie jest to jednak metoda tak szybka, jak w przypadku uzupełnień kompozytowych. Konieczne jest zaprojektowanie licówki i jej wykonanie na zamówienie w laboratorium protetycznym.

Odbudowa pękniętych zebów przy pomocy korony protetycznej

Przy znacznym uszkodzeniu, np. pęknięciu zęba trzonowego, może istnieć potrzeba założenia korony protetycznej. Pozwoli ona na kompleksową rekonstrukcję uzębienia. Zakłada się ją dla wzmocnienia zęba i nadania mu pożądanego kształtu. Korony mogą być wykonane z materiałów porcelanowych lub ceramicznych.

Wszczepienie implantu – najskuteczniejsza metoda na złamane zęby

Najbardziej radykalnym rozwiązaniem przy odbudowie zębów uszkodzonych mechanicznie będzie wszczepienie implantu. To konieczność, gdy mamy złamany ząb przy dziąśle lub poniżej linii dziąsła, a konwencjonalne leczenie okazuje się niemożliwe. Konieczne jest wyrwanie złamanego zęba, a następnie zastąpienie go implantem stomatologicznym, mocowanym w kościach szczęki.

Autor: Zespół Kliniki Supradent